Ben geç olarak Total War serisinin üzerine eğilmiş biriyim. Uzun zaman bu tarz oyunlar pek hoşuma gitmezdi hala da bir numaramdır demem ancak elbette faklı bir lezzet deneyimi sunduğu açıktır. Çıkışını verdikten sonra Rome Total War'ı kısa bir süre deneyimledikten sonra uzun süre hiç konuyla ilgilenmeyip bu oyunu alana kadar (ki çıkışını yaptığında almıştım bir süre oynadıktan sonra öylece uzun süre beklemişti.)Total War ile pek alakam olmadı. Sonraları neredeyse tahminime göre hepsini alıp oynadım ve aralarında oynanış açısından en iyisi gördüğüm hala "Total War: Attila"dır. Elbette zamanın geçmesi ve teknolojinin ilerlemesiyle çok çok daha iyi görsellerde ve içeriği çeşitlendirilmiş oyunlar yapılmış olsa da bugün bile hala oynanabilir bu oyunun diğerleriyle kıyaslandığında nasıl bir üst-yapıt olduğunu anlayabiliyorum.


Adından anlaşılacağı üzere kuzey hunlarının kavimler göçünü Karadeniz'in kuzeyinden Avrupa topraklarına (güneydeki ve Orta Asya Hunlarının parçalanması ve çoğunluğunun Çin hakimiyetine geçmesinden sonra geriye kalan önü açık tek güruh olmasıyla kuzey hunları.) yapmasıyla İlk Çağ'ın kapanmasına ve Orta Çağ'ın başlamasına neden olmasıyla tarihin bu dönemine damga vuran Türklerin başındaki Attila (nam-ı diğer "Tanrının Kamçısı".) önderliğinde Avrupa'nın (yani bilinen dünyanın neredeyse tamamının) altını üstüne getirmesi oyunda başlıca konu ediniliyor.

Sonucunda Batı Roma ve Doğru Roma (Bizans) olarak ikiye ayrılan Roma İmparatorluğu'nun batı tarafına kuzeydeki Avrupa topraklarında barınan ve Hun istilaları nedeniyle henüz devletleşememiş barbar topluluklarının (bugün günümüz Avrupa devletlerinin kökenini oluşturacak olan bazı başlıcaları: Slavlar, Franklar, Cermenler, Saksonlar vb.) içine karışmasıyla ve zamanla hak iddia ederek derebeyliklerin oluşmasıyla feodalitenin başlamasına neden olmuştur.

Atilla'nın doğumundan biraz önce başlayan oyunumuz Hun istilalarının ve Avrupa'nın bu durumunun merkezi çevresinde gelişmektedir. Dolayısıyla ana kahramanlarımızı Türkler oluşturmaktadır. Ayrıca eklemeliyim ki dünyanın batısında bunlar olurken doğu kısmında (yani Arabistan yarımadası, Kuzey Afrika, Kafkasya, Anadolu'nun doğusu ve batı uç Asya) başka bir Hun güruhu olan Akhunlar, Sasanilerin başını çektiği bölgeyi tehdit etmekte ve istilalarını sürdürmektedirler.


Genel olarak klasik Total War oynanışına sahip oyunda yerleşik hayat ve göçebe topluluklar olarak iki tarzda ulus yönetimi mevcut. Bunu elbette siz seçemiyorsunuz ve tarihin gösterdiği şekilde örn: Hunlar, Avarlar, Akhunlar'ı göçebe olarak oynarken diğer devletlerinin çoğunluğunu yerleşik hayatta geçmiş ve kentleşmenin olduğu devletler olarak oynuyorsunuz. Göçebe topluluklar herhangi bir yeri ele geçiremiyor ve otağıyla beraber hareket edebiliyor. Eğer güruhunuz yenilirse toptan yenilerek yok oluyorsunuz. Elbette aynı devlet içinde birden fazla güruh oluşturma imkanınız var ancak biri yenilir ve yok olursa içerisine inşa ettiğiniz tüm binalarla birlikte gitmiş, yıkılmış sayılıyor. Ayrıca oyunda Doğu Roma, Batı Roma, Sasaniler, barbar krallıkları, doğu krallıkları, çöl kabileleri gibi yerleşik hayatta yaşayan uluslar olarak da oyunu oynayabiliyorsunuz. Her birinin ayrı oynanış zevki verdiğini söyleyebilirim.

Şunu kesinlikle belirtmeliyim ki oyunda tur süreleri çok uzun ve hızlandırma gibi bir imkanınız yok. Dolayısıyla çok bekletme yapan bir oyun. Gelecekteki oyunlarda bunun önüne geçmiş olsalar bile bu oyun maalesef böyle bırakılmış durumda. Ben de tur aralarında genellikle çok kafa yormayı gerektirmeyen dinlendirici bir roman veya bir kitap açıp okuyarak geçiriyorum. Böylece bir etkinlik dostu oyun olarak da kullanabilmemi sağlıyor.


Bence her tur bazlı, yarı gerçek zamanlı büyük strateji severlerin ve Total War oyuncularının oynaması gereken bir oyundur. Hiç böyle bir oyun oynamadıysanız ve düşünüyorsanız bununla bile başlayabilirsiniz. Oyunu şiddetle öneriyorum.

Dünyanın en iyi Orta Çağ temalı, açık haritada üs kurmaya dayalı gerçek zamanlı strateji oyunu. Çıkışından bu yana ara ara oynadığım AoE-4'te bugün itibariyle (30 Ağustos) oyunda 550 saati geride bıraktım ve tüm başarımlarını tamamladım. Oyun strateji türü içinde baştan aşağı kült olacak seviyede bir oyun olmakla kalmıyor, bildiğimiz AoE efsanesini de kat be kat ileri götürüyor. Görselleriyle, müzikleriyle ve birazdan bahsedeceğim olağanüstü yenilikçi oynanışı ve gelişimiyle yapılmış açık ara en iyi AoE oyunu olduğunu düşünüyorum.

Elbette zamanın geçmesi yeni teknolojilerin gelişmesiyle görsellerindeki iyileştirme üzerinde pek durmayacağım. Oldukça iyileştirilmiş grafiklere ve efektlere sahip. Oyunu daha çok ön plana çıkartan özelliği oynanışından kaynaklanıyor. Her ulusu oynarken bir diğerinden başkasını oynadığınızı size hissettiren her biri kendine özel mekaniklere sahip medeniyetlerle oynuyorsunuz. Demek istediğim şu; AoE-2'den alışık olduğumuz birçok ırk ancak çok küçük farklarla bize sunulan oynanış özelliklerinden çok başka bir deneyim var AoE-4'te... Tabi ki bu bir inceleme olduğundan ulusların her birine tek tek deyinmeyeceğim ancak daha anlaşılır olabilmesi adına bir iki örnek vereceğim. Ruslar olarak oynarken o milletin tarihteki konumlarını da alıntılayıp esinlenilerek yapılmış bir ormancı-avcı-süvari ulusuyla oynuyorsunuz. Haritada kestiğiniz her hayvanın altın bedeli var ve bu ırka özel öncü süvarilerinizle, köylülerinizle veya herhangi bir biriminizle bu hayvanları öldürdüğünüzde bir altın puanı kasıyorsunuz ve belirli aşamaları geçtiğinde (max500) kademeli olarak yeni özellikler kazanıyorsunuz. Taş sur kuramıyorsunuz ancak ormanları bu ırka özel kereste kampı-gözcü kulesi eşleşmesiyle çok daha hızlı kesebiliyorsunuz. Osmanlılar olarak oynarken ise sürekli olarak seçtiğiniz üniteyi bedelsiz ve otomatik üreten askeri okullar kurabiliyorsunuz. Vezir puanları kasarak yine bambaşka çeşitli güçlendirmeler elde edebiliyorsunuz. Örneğin Moğollar olarak oynarsanız tamamen göçebe bir hayat sürüyorsunuz ve taş çıkartamıyorsunuz. Bunun yerine taş madeni üzerine kurduğunuz bir "ovo" üzerinden otomatik taş geliri elde ettiğiniz gibi bu Ovo'nun kapsama alanı içerisine kurduğunuz binalarınızın her birine özel, özel geliştirmeyi biriktirdiğiniz taş karşılığında yükseltebiliyorsunuz. Göçebe olduklarından nüfus binası kurmanıza ihtiyacınız olmadığı gibi tüm binalarınızı olduğu gibi başka yere "göç" ettirebiliyor, yerlerini tüm haritada yeniden inşa etmeden değiştirebiliyor veya taşınabiliyorsunuz. Sözün özü her ulus kendine has başka bir karakterle oynanışa sahip ve her birini oynarken bir diğerinde yaptıklarınızın aynısını yapmıyorsunuz ve bu durum oyunu çok güçlendiriyor.

https://gtm.steamproxy.vip/sharedfiles/filedetails/?id=3154351449


Çağ atlarken önceki oyunlardakinden farklı olarak ana bina üzerinden bir geliştirme olarak değil, her ırkın kendine özgü çağ atlama sistemiyle bunu gerçekleştiriyorsunuz. Olağan çağ atlama sisteminde her ırkta her çağın iki ayrı özel binası oluyor. Bu binalardan birini seçip inşa ediyorsunuz ve oyununuzu ona göre şekillendirmeniz gerekiyor. Ör: İngilizler olarak oynarken ilk çağı atlarken "Kral Manastırı" veya "Okçuluk Okulu" binalarından birini seçerek işçilerinize bu binayı inşa ettiriyorsunuz. Ancak burada öyle bir etken devreye giriyor ki oyunun tadını daha da güzelleştiriyor. Bir binayı yaptığınızda diğerini artık yapamıyorsunuz (Ör.Çinlilerde veya onun varyasyonu olan Zhu Xı'nin Mirası olarak oynuyorsanız bu ırklara özel olarak hanedan sistemi olduğundan tüm binaları kurmanıza olanak tanınıyor) ve kurduğunuz "Çağ Simgesi"nin özelliklerini kazanıyorsunuz. Bir kez "Çağ Simgesi" inşa edildiğinde o oyun içinde diğeriyle değiştiremiyorsunuz. Bu nedenle taktiğinize uygun olanı, haritaya uygun olanı seçmelisiniz. Ör. ortasında büyük bir su arazisi bulunan bir haritada oynuyorsunuz ve ortak marketlerden biri (her haritada en az iki adet ortak veya tarafsız market oluyor) suyun içinde ve diğeri de yakınınızda olduğundan (Markete ne kadar uzaksanız o kadar çok gelir elde ediliyor) tüccar-süvari bir ırk Fransızlar ile oynuyorsanız ilk "Çağ Simgeniz" olarak "Tüccar Loncası"nı kurarsanız büyük bir hata yapmış oluyorsunuz. Çünkü buradan çıkan kara tüccarları denizin içinde ilerleyemiyor ve dolayısıyla işlevsiz kalıyor. Sonuçta bu durum da elindeki olanakları önündeki olasılıklara uydurma sanatı "strateji"nin uygulanabilirliğini oyunda muazzam derecede arttırıyor.

https://gtm.steamproxy.vip/sharedfiles/filedetails/?id=3157596087

Kısaca seferlerine değinecek olursak oldukça çeşitli olarak Rusların tarih sahnesine çıkışını, Moğol istilasını, Eyyübilerin ve Abbasilerin Arap Yarımadasındaki mücadelelerini, Fransız-İngiliz savaşlarını konu alan savaşlara ve seferlere tanıklık ediyorsunuz. Ayrıca her açama için ayrı bir oyun içi ödül kazanırken, "tarihten bir sayfa" adı altında bir bilgi metninin de kilidini açıyorsunuz. Bunlara ek olarak her kısım için özel olarak hazırlanmış videoları ve kısa belgeselleri de izleyebiliyorsunuz.

Sürekli olarak güncel tutulan oyuna sırasıyla ilk önce Malililer ve Osmanlılar eklenirken, sonrasında Dlc olarak Japonlar ver Bizanslılarla birlikte dört ırk varyasyonu; Eyyübiler(Abbasiler), Zhu Xi'nin Mirası(Çinliler), Ejderha Tarikatı(Kutsal Roma İmparatorluğu) ve Jean d'Arc (Fransızlar) eklendi. Yeni bir dlc için yapımcılar online interaktif bir talep sistemiyle sizlere anketler sunuyor ve ona göre yenilikleri getiriyorlar. Ayrıca her gün günlük görevler ve belirli zamanlarda açılan etkinlik oyunlarıyla ve dereceli harita rotasyonlarıyla oyun hep güncel tutuluyor.

https://gtm.steamproxy.vip/sharedfiles/filedetails/?id=2981814127

Sonuç olarak harika yenilikçiliğiyle, oynanışıyla, müzikleriyle, görselleriyle tam bir strateji şöleni sunan AoE-4 üst düzey bir oyun olmakla kalmadığı gibi alanında dünya birincisi olmayı hak eden bir oyun diyebileceğimiz kalitesiyle şiddetle önermem dışında bir şansı bana tanımıyor. Sağlıcakla kalın...