Ben geç olarak Total War serisinin üzerine eğilmiş biriyim. Uzun zaman bu tarz oyunlar pek hoşuma gitmezdi hala da bir numaramdır demem ancak elbette faklı bir lezzet deneyimi sunduğu açıktır. Çıkışını verdikten sonra Rome Total War'ı kısa bir süre deneyimledikten sonra uzun süre hiç konuyla ilgilenmeyip bu oyunu alana kadar (ki çıkışını yaptığında almıştım bir süre oynadıktan sonra öylece uzun süre beklemişti.)Total War ile pek alakam olmadı. Sonraları neredeyse tahminime göre hepsini alıp oynadım ve aralarında oynanış açısından en iyisi gördüğüm hala "Total War: Attila"dır. Elbette zamanın geçmesi ve teknolojinin ilerlemesiyle çok çok daha iyi görsellerde ve içeriği çeşitlendirilmiş oyunlar yapılmış olsa da bugün bile hala oynanabilir bu oyunun diğerleriyle kıyaslandığında nasıl bir üst-yapıt olduğunu anlayabiliyorum.


Adından anlaşılacağı üzere kuzey hunlarının kavimler göçünü Karadeniz'in kuzeyinden Avrupa topraklarına (güneydeki ve Orta Asya Hunlarının parçalanması ve çoğunluğunun Çin hakimiyetine geçmesinden sonra geriye kalan önü açık tek güruh olmasıyla kuzey hunları.) yapmasıyla İlk Çağ'ın kapanmasına ve Orta Çağ'ın başlamasına neden olmasıyla tarihin bu dönemine damga vuran Türklerin başındaki Attila (nam-ı diğer "Tanrının Kamçısı".) önderliğinde Avrupa'nın (yani bilinen dünyanın neredeyse tamamının) altını üstüne getirmesi oyunda başlıca konu ediniliyor.

Sonucunda Batı Roma ve Doğru Roma (Bizans) olarak ikiye ayrılan Roma İmparatorluğu'nun batı tarafına kuzeydeki Avrupa topraklarında barınan ve Hun istilaları nedeniyle henüz devletleşememiş barbar topluluklarının (bugün günümüz Avrupa devletlerinin kökenini oluşturacak olan bazı başlıcaları: Slavlar, Franklar, Cermenler, Saksonlar vb.) içine karışmasıyla ve zamanla hak iddia ederek derebeyliklerin oluşmasıyla feodalitenin başlamasına neden olmuştur.

Atilla'nın doğumundan biraz önce başlayan oyunumuz Hun istilalarının ve Avrupa'nın bu durumunun merkezi çevresinde gelişmektedir. Dolayısıyla ana kahramanlarımızı Türkler oluşturmaktadır. Ayrıca eklemeliyim ki dünyanın batısında bunlar olurken doğu kısmında (yani Arabistan yarımadası, Kuzey Afrika, Kafkasya, Anadolu'nun doğusu ve batı uç Asya) başka bir Hun güruhu olan Akhunlar, Sasanilerin başını çektiği bölgeyi tehdit etmekte ve istilalarını sürdürmektedirler.


Genel olarak klasik Total War oynanışına sahip oyunda yerleşik hayat ve göçebe topluluklar olarak iki tarzda ulus yönetimi mevcut. Bunu elbette siz seçemiyorsunuz ve tarihin gösterdiği şekilde örn: Hunlar, Avarlar, Akhunlar'ı göçebe olarak oynarken diğer devletlerinin çoğunluğunu yerleşik hayatta geçmiş ve kentleşmenin olduğu devletler olarak oynuyorsunuz. Göçebe topluluklar herhangi bir yeri ele geçiremiyor ve otağıyla beraber hareket edebiliyor. Eğer güruhunuz yenilirse toptan yenilerek yok oluyorsunuz. Elbette aynı devlet içinde birden fazla güruh oluşturma imkanınız var ancak biri yenilir ve yok olursa içerisine inşa ettiğiniz tüm binalarla birlikte gitmiş, yıkılmış sayılıyor. Ayrıca oyunda Doğu Roma, Batı Roma, Sasaniler, barbar krallıkları, doğu krallıkları, çöl kabileleri gibi yerleşik hayatta yaşayan uluslar olarak da oyunu oynayabiliyorsunuz. Her birinin ayrı oynanış zevki verdiğini söyleyebilirim.

Şunu kesinlikle belirtmeliyim ki oyunda tur süreleri çok uzun ve hızlandırma gibi bir imkanınız yok. Dolayısıyla çok bekletme yapan bir oyun. Gelecekteki oyunlarda bunun önüne geçmiş olsalar bile bu oyun maalesef böyle bırakılmış durumda. Ben de tur aralarında genellikle çok kafa yormayı gerektirmeyen dinlendirici bir roman veya bir kitap açıp okuyarak geçiriyorum. Böylece bir etkinlik dostu oyun olarak da kullanabilmemi sağlıyor.


Bence her tur bazlı, yarı gerçek zamanlı büyük strateji severlerin ve Total War oyuncularının oynaması gereken bir oyundur. Hiç böyle bir oyun oynamadıysanız ve düşünüyorsanız bununla bile başlayabilirsiniz. Oyunu şiddetle öneriyorum.

Genel olarak öncekine göre kötü bir dlc diyebilirim.
İki devlet varyasyonu ve tarihi seferler kısmına altı yeni mücadele ekliyor.
Fransızlar için Tapınak Şövalyelerini, İngilizler için ise Lanchester Hanedanı'nı ekliyor.
İkisi de çoğunlukla savunma ağırlıklı bu iki devlet varyasyonunu çok beğenmiş değilim. Özellikle Lanchester Hanedanı bence oldukça vasatın altında ögeler içeriyor.

Açıklamalarda yazdığı gibi "yokluğa karşı direnmek" Lanchester Hanedanına en fazla dokuz adet kurabileceğiniz köşk tarzı özel binaları yapabilmenize olanak sağlıyor. Bunlar pasif olarak kaynak sağlıyor ve bir çeşit savunma binası görevi görüyor. Elbette kaynak sağlayan bu binaların savunma özelliğinin olması bana oldukça ilginç geldi. Çünkü zaten kaynaklarımı savunmak için kuracağım binanın kendisinin kaynak sağlıyor olması çelişkili gözüküyor. Bunun yanı sıra birinci çağı atlarken ve diğerlerinde orijinal İngiliz Devleti binalarından bir tanesini de seçeneklere koymaları ilginç. Yeni bir şey tasarlayamamışlar mı yani ? Ayrıca İkinci çağda varyasyona özel pasifi çalıştırabilmek için Lanchester binasını yapmak zorundasınız ki bu da size savaş alanında güçlü bufflar sağlayan (ör. Osmanlı mehteri, İngiliz kralı, diğer bir Fransız varyasyonu olan Jeanne d'arc'în sağladığı bonuslar ve benzerleri gibi.) "kont","dük" ya da her ne ise vesaire üniteleri çıkarabilmenize yarıyor. Yani zaten çoğunlukla diğer seçeneği seçmemeniz gerekiyor ve yine zaten o bina da İngilizlerde bulunan aynı yapı... Dördüncü ve son çağda İngilizlerin Berkshire Sarayı ve Wynguard Sarayı arasında seçim yapıyorsunuz. Yeni bir şey yok. Sonuç olarak binaları, dandik okçularıyla pek fazla savunmaya ve beklemek üzerine kurulu bir oynanış sunuyor.

Tapınak Şövalyeleri ise Fransız varyasyonu olarak oyuna eklenmiş olsa da tamamen bunlar Fransızdır diyebilir miyiz? sorusunu da bir kenara bırakarak (Elbette tarihte bu tarikatın kurucuları Fransız olsa da bir Fransız olarak çalışmaktan ziyade katolik hristiyan olarak çalışmış bir çeşit yapılanma veya devletleşebilecek kadar güçlenebilecek forma evrilmiş bir örgüt denilebilir gibi ancak yine de tarikatın başında her zaman bir Fransız asıllı birinin bulunması Fransız tarikatı olduğunu söyleyebilme imkanı tanımıyor değildir.) Lanchester Hanedanlığı'na nazaran daha özgün bir oynanış, üniteler ve binalar sunuyor. Bence görünüşe göre aslında eklemek istedikleri tek varyasyon buymuş ancak "böyle kalmasın da bir şeyler daha ekleyelim biz" kaygısıyla diğeri dahil edilmiş. Bir varyasyon yerine direkt olarak oynanabilir yeni medeniyet olarak koysalardı daha iyi görünebilirdi. Çünkü Tapınak Şövalyeleri soruya parantezde yazdığım gibi sadece Fransız olarak değil, Papalığa bağlı olarak çalışmış bir tarikatı oluşturuyor.
Çağları ana binamızdan age of'un eski versiyonlarındaki gibi araştırma usulüyle atladığımız Tapınakçılar, kereste kampı kurmadan ve bunun araştırmaları yapmadan odun toplayabilen köylülere sahip. İkinci çağdan itibaren kale yerine kullanışlı güçlü bir karakol seviyesinde "Hisar" özel binasını kurabilmemize imkan sağlıyor. Ayrıca bu medeniyet haritadaki reliclerin ve kutsal mekanların yerlerini pasif olarak haritada görünür kılıyor. Çağ atladıkça ana binamızdan "hacılar" oluşturuyoruz ve belirlediğimiz ve kimsenin henüz ele geçirmediği kutsal mekanlara doğru hac ibadetlerini gerçekleştiriyorlar. Hac bittiğinde Ticaret mekaniğindeki gibi ne kadar uzaksa o kadar altın ve diğer kaynaklardan sağlıyorlar. Bunlar otomatik olarak ana binadan araştırması yapıldıktan sonra kontrolünüz dışında hareket eden ve nüfusa etki etmeyen bot misali üniteler.
Çağlar tamamen özgün ünitler ve çeşitli kaynak veya savaş buffları sağlayan özellikler oluşturuyor. Oynayışınıza, haritanız ve stratejinize göre seçmeniz çok önemli.

Sonuç olarak eksik kalmasın diye alınır oynanır bir dlc ancak içeriğini yetersiz buldum. Fiyatı da öyle uçuk değil. Almazsanız o varyasyonlarla oynayamaz ve tarihi seferler ile başarımlara da ulaşamazsınız. Gerçekten Age of oynuyorsanız almalısınız ancak biraz geçiştirilmiş olduğunu düşündüğümden sadece bu dlc olarak olumsuz oy kullanıyorum.