Kodeks Karny
CZĘŚĆ OGÓLNA
Rozdział I
Zasady odpowiedzialności karnej
Art. 1. § 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn
zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
§ 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość
jest znikoma.
§ 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można
mu przypisać winy w czasie czynu.
Art. 2. Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez
zaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek
zapobiegnięcia skutkowi.
Art. 3. Kary oraz inne środki przewidziane w tym kodeksie stosuje się
z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem
godności człowieka.
Art. 4. § 1. Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie
popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę
obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.
§ 2. Jeżeli według nowej ustawy za czyn objęty wyrokiem nie można orzec kary
w wysokości kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do wysokości najsurowszej
kary możliwej do orzeczenia na podstawie nowej ustawy.
§ 3. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony
karą pozbawienia wolności, wymierzoną karę pozbawienia wolności podlegającą
wykonaniu zamienia się na grzywnę albo karę ograniczenia wolności, przyjmując że
jeden miesiąc pozbawienia wolności równa się 60 stawkom dziennym grzywny albo
2 miesiącom ograniczenia wolności.
§ 4. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony
pod groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.
Art. 5. Ustawę karną polską stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn
zabroniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku
wodnym lub powietrznym, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita
Polska jest stroną, stanowi inaczej.
Art. 6. § 1. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym
sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany.
§ 2. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym sprawca
działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany, albo gdzie skutek
stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawcy miał
nastąpić.
Art. 7. § 1. Przestępstwo jest zbrodnią albo występkiem.
§ 2. Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas
nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą.
§ 3. Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek
dziennych albo powyżej 5000 złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą
miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc
Art. 8. Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie; występek można popełnić
także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.
Art. 9. § 1. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar
jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego
popełnienia, na to się godzi.
§ 2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając
zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności
wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu
przewidywał albo mógł przewidzieć.
§ 3. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność, którą ustawa uzależnia od
określonego następstwa czynu zabronionego, jeżeli następstwo to przewidywał albo
mógł przewidzieć.
Art. 10. § 1. Na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto
popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat.
§ 2. Nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego
określonego w art. 134, art. 148 § 1, 2 lub 3, art. 156 § 1 lub 3, art. 163 § 1 lub 3, art.
166, art. 173 § 1 lub 3, art. 197 § 1, 3, 4 lub 5, art. 223 § 2, art. 252 § 1 lub 2 oraz w
art. 280, może odpowiadać na zasadach określonych w tym kodeksie, jeżeli
okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki
osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki
wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne.
§ 2a. Nieletni, który po ukończeniu 14 lat, a przed ukończeniem 15 lat, dopuszcza
się czynu zabronionego określonego w art. 148 § 2 lub 3, może odpowiadać na
zasadach określonych w tym kodeksie, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień
rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają oraz
zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że stosowanie środków wychowawczych lub
poprawczych nie jest w stanie zapewnić resocjalizacji nieletniego.
§ 3. W wypadku określonym w § 2 orzeczona kara nie może przekroczyć dwóch
trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane
sprawcy przestępstwo, które nie jest zagrożone karą dożywotniego pozbawienia
wolności. W wypadkach określonych w § 2 i 2a sąd może zastosować nadzwyczajne
złagodzenie kary.
§ 4. W stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz
przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze
albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień
rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.
Art. 11. § 1. Ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo.
§ 2. Jeżeli czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepisach
ustawy karnej, sąd skazuje za jedno przestępstwo na podstawie wszystkich
zbiegających się przepisów.
§ 3. W wypadku określonym w § 2 sąd wymierza karę na podstawie przepisu
przewidującego karę najsurowszą, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu innych
środków przewidzianych w ustawie na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów.
Art. 12. § 1. Dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu
w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, uważa się za jeden czyn zabroniony; jeżeli
przedmiotem zamachu jest dobro osobiste, warunkiem uznania wielości zachowań za
jeden czyn zabroniony jest tożsamość pokrzywdzonego.
§ 2. Odpowiada jak za jeden czyn zabroniony wyczerpujący znamiona
przestępstwa ten, kto w krótkich odstępach czasu, przy wykorzystaniu tej samej albo
takiej samej sposobności lub w podobny sposób popełnia dwa lub więcej umyślnych
wykroczeń przeciwko mieniu, jeżeli łączna wartość mienia uzasadnia
odpowiedzialność za przestępstwo.