Crusader Kings III, tarih ve strateji seven herkesin mutlaka denemesi gereken bir yapım. Paradox’un en güçlü olduğu alanlardan biri olan karakter ve hanedan yönetimini bir üst seviyeye taşıyarak, oyuncuya sadece bir devlet değil, aynı zamanda bir soyun kaderini yönetme gücü veriyor. Oyunda sadece savaşmak ya da toprak genişletmek değil; entrikalar çevirmek, kanlı düğünler, suikast planlamak, mezhep reformu yapmak, kültür dönüştürmek gibi pek çok mekanik iç içe geçmiş durumda. Her oynanış bambaşka bir deneyim sunuyor.

Oyunun singleplayer tarafı oldukça zengin ve tatmin edici. Oyuncu olarak her seferinde farklı bir karakterle başlayıp o karakterin psikolojisine ve özelliklerine göre rol yapmak mümkün. Her hamle, her karar hanedanın geleceğini şekillendiriyor. RPG ögeleri çok başarılı bir şekilde işlenmiş ve bu da oyunu klasik strateji oyunlarından ayırıyor.

Ancak puanımı 10 yerine 9 vermemin sebebi çok net: Multiplayer. Kağıt üstünde arkadaşlarla krallıklar kurmak, evlilik ittifakları yapmak, birlikte savaşa girmek veya birbirine ihanet etmek gibi fikirler mükemmel. Fakat uygulamada multiplayer hâlâ oldukça sorunlu. Oyundan atma, senkronizasyon hataları, ilerleyen turlarda yaşanan lag ve kayıttan geri dönünce oluşan çeşitli buglar keyfi ciddi şekilde baltalıyor. Özellikle uzun süreli oyunlarda oyunculardan birinin düşmesi tüm dengenin bozulmasına neden olabiliyor. Paradox’un bu alana mutlaka ağırlık verip stabiliteyi artırması gerekiyor. Multiplayer potansiyeli çok yüksek ama şu an teknik açıdan buna ayak uyduramıyor.

**Savaş mekanikleri** tarafında ise hem olumlu hem eksik bulduğum yönler var. Oyundaki savaşlar genel olarak tarihsel gerçekçiliği korumaya çalışsa da uzun vadede biraz yüzeysel kalabiliyor. Askerî liderlik, cephe yönetimi, kale kuşatmaları gibi konularda daha fazla kontrol sağlanması gerektiğini düşünüyorum. Şu an büyük ölçüde asker sayısına, komutan bonuslarına ve coğrafi avantaja bağlı kalıyor. Özellikle Warhammer Total War gibi oyunlarla kıyaslandığında görsellik ve taktik derinlik konusunda eksikler mevcut. Umarım ileriki güncellemelerde ya da DLC’lerde savaşlar daha fazla detaylandırılır.

Oyunun arayüzü ve görsel dili oldukça sade ve anlaşılır. Yeni başlayanlar için öğreticiler güzel ama öğrenme eğrisi yine de Paradox standartlarında yüksek. Zamanla alışılıyor, ama ilk birkaç saat kafanız biraz karışabilir. Performans tarafında ise ilk zamanlara göre büyük gelişmeler var. Başlarda yaşanan FPS düşüşleri, geç yüklenen arayüzler artık büyük ölçüde çözülmüş durumda. Teknik anlamda oyun artık çok daha oturmuş görünüyor.

Gelelim fiyat meselesine. Evet, oyunun indirimsiz fiyatı biraz tuzlu ve herkes için erişilebilir değil. Ancak indirim dönemlerinde 5-15 dolar gibi fiyatlara düştüğünde, bu fiyata alınabilecek en kapsamlı, en uzun ömürlü ve tekrar oynanabilirliği yüksek oyunlardan biri hâline geliyor. Yani doğru zamanda alındığında tam bir fiyat/performans canavarı diyebilirim. Özellikle tarih, rol yapma ve strateji öğelerini aynı potada eriten oyunlara ilginiz varsa, CK3 bu alanda eşsiz.

Sonuç olarak Crusader Kings III, eksikleri olsa da oynadıkça sizi kendine daha da bağlayan, her seferinde yeni bir hikâye yazmanıza imkân veren çok özel bir oyun. Multiplayer tarafı düzeltilirse puanım tereddütsüz 10/10 olurdu. Şu an için **tek oyunculu** kısmı yeterince doyurucu olsa da, çok oyunculu tarafı da bir gün bu seviyeye ulaşırsa, oyun tarihe geçer.

Oyuna puanım: 9/10.